Op-en-Top Nederlands – Dick van Zijderveld

Op-en-Top Nederlands
enVindpunt.nl

Over het boek

Op-en-Top Nederlands. Woordenlijst overbodig Engels is de opvolger van Funshoppen in het Nederlands. Woordenlijst onnodig Engels én van de Woordenlijst evenwaardig Nederlands, die op deze stek stond.
Deze nieuwe lijst is samengesteld door Frens Bakker, Paul Uljé en Dick van Zijderveld. Op-en-Top Nederlands verschijnt in boekvorm, op een webstek én als toep („app”). Door middel van de stek of de toep kunnen gebruikers niet alleen snel een vervanger voor een onnodig gebruikt Engels woord vinden, maar ook zelf gesignaleerde overbodige Engelse woorden melden, met eventueel een Nederlandstalige vervanger ervoor. De redactie van OTN zal deze vervangers geregeld toetsen en de beste in de woordenlijst plaatsen. Zie op-en-top-nederlands.nl en vindpunt.nl.

Het eerste exemplaar van het boek is op 13 oktober 2015 in het kader van de Week van het Nederlands in Nieuwspoort aangeboden aan Geert Joris, de algemeen secretaris van de Nederlandse Taalunie. Op dezelfde dag zijn de webstek en de toep gelanceerd.

Op-en-Top Nederlands bevat meer dan 7000 Engelse leenwoorden met 16.000 Nederlandse vervangers.

Met deze lijst beoogt de redactie twee dingen.
Ten eerste wil ze taalgebruikers bewust maken van de mogelijkheden die het Nederlands biedt, onder het motto: het hóéft niet in het Engels.
Ten tweede biedt ze met deze lijst een hulpmiddel aan ieder die zoekt naar Nederlandse vervangers voor veelgebruikte of nieuwe Engelse leenwoorden. Er bestaan in het Nederlands genoeg flitsende, nauwkeurige, grappige of pakkende woorden, slagzinnen en productnamen.

Het bezwaar van de auteurs geldt vooral de omvang die de „verengelsing” heeft aangenomen – een omvang die wij onnodig en onwenselijk vinden. Ze verzetten zich ook tegen de kritiekloosheid waarmee dit gebeurt.

Frens Bakker, Paul Uljé, Dick van Zijderveld, Op-en-Top Nederlands. Woordenlijst overbodig Engels;
z.p., uitgave in eigen beheer in samenwerking met Brave New Books, 2015.
Uitgegeven onder auspiciën van Stichting Nederlands.
ISBN: 978 94 0213 866 5.
Aantal pagina’s: 179.
Prijs: € 19,95.

Het boek is te bestellen bij Libris op het web en in de winkel.

Vindpunt.nl
Naast de uitgave in boekvorm is de lijst ook via de toep („app”) vindpunt.nl te raadplegen.
Via deze toep kan men ook zelf gesignaleerde overbodige Engelse woorden melden, met eventueel een Nederlandstalige vervanger ervoor. De redactie van OTN zal deze vervangers geregeld toetsen en de beste in de woordenlijst plaatsen.

In oktober 2015 is de Woordenlijst evenwaardig Nederlands. Voorstellen voor Nederlandse woordkeuze op deze stek vervangen door een koppeling naar Vindpunt.nl, waar de lijst Op-en-Top Nederlands. Woordenlijst overbodig Engels wordt aangevuld door de redactie en de gebruikers.

Suggestie:
Als u de woordenlijst regelmatig wilt raadplegen, is het wellicht handig een koppeling naar Vindpunt naar deze pagina op uw bladwijzerbalk te zetten.

Op-en-Top Nederlands in de media

Gedrukte media

– 9-10-2015 ‘Nederlandse taal verdwijnt’; Nieuwsredactie van Fontys
– 9-10-2015 Belg: Weg met dat Engels in ons Nederlands; Metro
– 12-10-2015 Na het hartendartelen volgt de scharrelwip met de belnimf; Algemeen Dagblad, landelijk
– 12-10-2015 Callgirl? Nee, liever belnimf; De Gelderlander
– 14-10-2015 Ann De Craemer, Uw toep verdient geen juichklap, Stichting Nederlands!; De Morgen
– 16-10-2015 Leo van der Velde, Goed Nederlands gepromoot ; Algemeen Dagblad Den Haag
– 9-11-2015 Onnodig Engels; De Standaard. Cursiefje van Ludo Permentier
medio dec. ’15 Boek en ‘toep’ Op-en-Top Nederlands; Linguaan
– 2-7-2016 Annieke Kranenberg, Kielzog klinkt zoveel mooier dan slipstream; De Volkskrant (aan de orde gesteld)

Radio

13-10-2015     Radio 538, Evers Staat Op    Interview met FB
13-10-2015     Open Huis (EO) (12:38 – 18:13)    Interview met FB
14-10-2015     Radio 10    Interview met Dick van Zijderveld
17-10-2015     De Taalstaat – Frits Spits    Interview met Frens Bakker (bovenste schuifbalk, vanaf 5:50).
17-10-2015     Spijkers met koppen – Dolf Jansen     Interview met Dick van Zijderveld
24-10-2015     ZOS Radio    Vraaggesprek met DvZ

24-10-2015 ‘Scharrelwip’ in plaats van ‘one-night stand’ – DUNK!: OPINIE ZONDER OMWEG RTLZ Interview met Jan Roukens (YouTube)

Internet

– 9-10-2015 Helene van Santen, „Weg met het Engels in ons Nederlands”; Libelle Daily
– 12-10-2015 Ton den Boon, Geheugenlaantje; Lexiton Taalbank
– 14-10-2015 Overbodig Engels vermijden; Taalunienieuws
– 16-10-2015 Mooie Nederlandse varianten voor overbodig Engels; Leuk en informatief
– 20-10-2015 Heeft het Nederlands nog een toekomst?; NV Andersom
– –– (Verschillende verwijzingen); pinterest.com
– –– Webwinkel onze Taal (Verkoop OTN)
– 1-11-2015 Brave New Book van de maand; bol.com/BraveNewBooks
– 2-11-2015 Overbodig Engels?; Gespeld. Weblog
– 23-12-2015 (In’to Languages) In’to Languages en op Facebook.
– 13-1-2016 Recensie op informatielijst; NBD Biblion
– 13-2-2016 Belang van Limburg (B)
– 13-2-2016 Op-en-Top NederlandsTaalpost (Taalpost 1791, 15 februari 2016)
– juli 2016 Prijsvraag: overbodig Engels?; Taaluniebericht Editie juli 2016

Aanbiedingstekst

namens de redactie van Op-en-Top Nederlands, uitgesproken door Dick van Zijderveld

Alvorens tot aanbieding over te gaan, nog enkele korte opmerkingen:

• Iemand wees ons erop dat „Op-en-Top Nederlands” (met een hoofdletter T) er zo „Amerikaans” uitziet. We hebben hier echter geen Amerikaanse gewoonte gevolgd, maar creatief gebruik gemaakt van de mogelijkheden van het Nederlands: het is een soort woordspeling om te benadrukken dat er een reeks goede vervangers in staat.
Op-en-Top betekent immers „door en door”, maar ook „in optima forma”. Door „Top” met een hoofdletter te schrijven geven we aan dat we menen dat we uitstekende vervangers hebben gevonden.

• Als vergoelijking van oprukkend Nederengels hoor je weleens dat „taal nu eenmaal verandert”. Dat is ongetwijfeld waar. Maar het is ook zo dat taal wordt veranderd. Zo zien we dat veel goede Nederlandse woorden om een of andere reden, maar in elk geval opzettelijk, door Engelse woorden worden vervangen. Voorbeeld: bloemencorso → „flower parade”. Al eerder werd streepjescode opeens → „barcode”. De Nederlandse padvinderij ging zich „scouting” noemen. De detailhandel ging zich „retail” noemen en plakte „sale” op de winkelruiten. Een universiteitscentrum heet opeens „Science park”. Nieuwe zaken krijgen bij voorkeur een Engelse naam. Een nieuwe verpakkingsvrije winkel heet „Bag & buy”. Het Nederlandse Philips noemde zijn nieuwe geluidsdrager „compact disk” en Amsterdam voerde de „City Swim” in.
Er zijn talloze voorbeelden van instellingen, branches e.d. die hun Nederlandse naam ruilen tegen een Engelse. Als je vraagt waarom, dan krijg je vage antwoorden als „moderniseren” (Engels is dan natuurlijk modern, Nederlands niet – waarom een woord dat Shakespeare al gebruikte moderner is dan een Nederlands woord dat Vondel al gebruikte is een groot raadsel) of „internationalisering” (alsof je je benaming niet per land kunt aanpassen.)
Ook de overheid brengt nieuwe Engelse termen in omloop. Neem bijvoorbeeld „taskforce”, waarvoor Onze Taal „taakploeg” als vervanger noemt, maar waarvoor ook „stuurgroep” een heel goede vervanger is. Dat de overheid haar invloed net zo goed in het voordeel van het Nederlands kan aanwenden, bewijst het voorbeeld van de TGV. Die naam heeft de, waarschijnlijk vooral Belgische, overheid vervangen door „HSL”. Dit is natuurlijk een voorbeeld met een Franstalige term, maar het gaat om het principe.
Veel Engelse woorden sluipen ook in zonder dat erbij wordt nagedacht. Hier is de invloed van instellingen – niet alleen de overheid, maar ook grote bedrijven en instituten, op de media merkbaar, en zeker ook van de media zelf.
Er zijn meer redenen voor het gebruik van „overbodig Engels”. Daarover staat meer in het boek.

• De voorloper van dit boekje, Funshoppen in het Nederlands, kon zich al in een grote belangstelling verheugen. Binnen een jaar waren twee herdrukken nodig. De redacties van zowel NRC Handelsblad als de Volkskrant hebben bij het opstellen van hun redactionele handleidingen rijkelijk geput uit Funshoppen voor hun eigen lijsten Engels-Nederlands. Elsevier heeft een aantal exemplaren aangekocht.

• Ten slotte nog dit: het overnemen van Engelse woorden en begrippen is geen kunst. Engels is immers de meest gebruikte taal ter wereld, overal kom je het tegen. Het is het tegengestelde van origineel. Zelf woorden zoeken en zo nodig maken is creatief, fris en vernieuwend. In Op-en-Top Nederlands gaan we daar dieper op in.

• Dat we het eerste exemplaar van deze nieuwe, sterk uitgebreide uitgave nu officieel kunnen aanbieden aan de algemeen secretaris van de Nederlandse Taalunie, is voor ons een bevestiging dat we een inderdaad een bijdrage leveren aan het instandhouden van onze taal.

Alstublieft.
Ik hoop dat u hier veel genoegen aan beleeft.