Korte beschouwingen

– Alarmerend: De komende 80 jaar verdwijnen duizenden talen
– Genootschap Onze Taal bestaat deze maand 90 jaar – een kleine opmerking
– Volksgezondheid en zomertijd

Alarmerend: De komende 80 jaar verdwijnen duizenden talen

21 juni 2021
Wereldwijd worden er bijna 7400 talen gesproken. Een groot deel ervan dreigt in de komende eeuw te verdwijnen. Veel van die talen bestaan in culturen waarin kennis mondeling wordt overgeleverd. Hierdoor is het waarschijnlijk dat specifieke kennis overr geneeskrachtige kruiden verloren gaat. Dit betoogt linguïst Eithne Carlin. Lees het hele artikel van Caroline Kraaijvanger in Scientias van 19 juni 2021:
https://www.scientias.nl/de-komende-80-jaar-verdwijnen-duizenden-talen-en-daarmee-ook-een-hoop-medische-kennis/

Genootschap Onze Taal bestaat deze maand 90 jaar – een kleine opmerking

10 mei 2021
In de Trouw stond een uitgebreid artikel over 90 jaar Genootschap Onze Taal. Hierin staat o.m. een vraaggesprek met Jaap de Jong, die 28 jaar redacteur van Onze Taal is geweest en nu hoogleraar is in journalistiek en nieuwe media. Hij heeft het o.a. over de verandering in beleid van Onze Taal. Hierbij merkt hij o.a. op: „Ruimte om te klagen over leenwoorden is er altijd gebleven. We leggen er nu alleen bij uit dat onze invloed beperkt is en dat je de taal niet volledig kunt conserveren. En dat funshoppen met de kids echt een heel andere gevoelswaarde heeft dan winkelen met de kinderen.”

Dat laatste ben ik met hem eens. Bij winkelen met de kinderen denk ik aan gezellig winkels bezoeken omdat je iets nodig hebt, en om te kijken of er iets interessants voor jou wordt aangeboden. De kinderen gaan mee, misschien ook wel omdat zij iets nodig hebben.
Bij funshoppen met de kids zie ik een materialistisch stel voor me met jengelende door en door verwende kinderen, die wellicht iets nodig hebben, maar vooral uit verveling allerlei overbodige spullen („gadgets”) vergaart.

Of is mijn beeld van de onnodig Engelse woorden gebruikende goegemeente niet actueel meer?

Een en ander uiteraard onverlet dat Genootschap Onze Taal een geweldige bijdrage levert aan het goede gebruik van het Nederlands. Zie het hele artikel.

Volksgezondheid en zomertijd

24/30 maart 2021
Over vier dagen is het weer zover. Op 28 maart wordt de klok weer verzet naar de „zomertijd”. Tot 31 oktober loopt de klok dan een uur voor op de standaardtijd (wintertijd).
    De zomertijd is ooit (in Nederland in 1976) ingevoerd in de veronderstelling dat doordat het ’s avonds langer licht blijft er flink wat energie voor verlichting kan worden bespaard. Dit bleek al snel niet te kloppen: mensen trokken erop uit, vaak met auto’s, en gebruikten zeker niet minder energie. Bovendien zijn er inmiddels de moderne led-lampen die een fractie van de energie van de toen nog gebruikelijke gloeilampen gebruiken.

Beïnvloeding van de biologische klok
De zomertijd heeft echter grote bezwaren. Het verzetten van de klok heeft grote invoed op de biologische klok van de mens, maar ook die van dieren. In 2007 is onderzoek aan Rijksuniversiteit Groningen en de Ludwig Maximilians-Universiteit te München gedaan naar de gevolgen van het verzetten van de klok.
    Het bleek dat het gezonder is de klok niet te verzetten en bovendien een standaardtijd te kiezen die het meest aansluit bij de natuurlijke tijd. Internationaal literatuuronderzoek van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) bevestigt deze bevindingen. Later onderzoek in Rusland van Borisenkov en anderen in 2017 komt tot dezelfde conclusies.
    De keuze voor een niet-natuurlijke tijd heeft vele negatieve gevolgen: slaapduur en slaapkwaliteit nemen af, het aantal mensen met kanker neemt toe, depressies en overgewicht nemen toe en de algemene levensverwachting neemt af.

Het hele jaar standaardtijd is gezonder
Het is het gunstigst voor de volksgezondheid als het hele jaar door de standaardtijd (wintertijd) geldt. In deze tijdsinstelling komt de zon vroeger op, wat beter aansluit bij het bioritme van de mens.
    In Nederland wordt nu twee keer per jaar gewisseld tussen de standaardtijd (wintertijd) en zomertijd. Direct na de wisselingen slapen mensen slechter; vooral direct na de wisseling naar de zomertijd. Verder komen direct na de wisseling naar de zomertijd meer hartinfarcten voor. Deze effecten treden niet op bij een vaste tijdinstelling voor het hele jaar.
    Het is voor de volksgezondheid dan ook het beste om een tijd in te stellen die aansluit op het natuurlijke dag- en nachtritme op aarde. Bij deze instelling komt de zon vroeg op. Dat is het geval met de standaardtijd. Het RIVM adviseert dan ook de standaardtijd (de „wintertijd” dus) in te voeren en de klok niet meer te verzetten.
    Nog beter zou het zijn als Nederland en België zouden overschakelen op de tijdzone die voor ons het natuurlijkst is: de Greenwichtijd (GMT). Nu lopen we in de winter 35 minuten voor op de natuurtijd, daar we sinds de Tweede Wereldoorlog de Midden-Europese Tijd (MET), dat is de tijd van Berlijn, gebruiken.

Niet onbelangrijk
Sommigen, ook politici, beschouwen de discussie over zomertijd als onbelangrijk, een „non-issue”.
    Los van de genoemde gezondheidsrisico’s ervaren veel mensen het wisselen naar de zomertijd als onaangenaam, vooral kinderen, ouderen en avondmensen. Vaak een week lang, tot soms een maand toe, hebben zij problemen met de aanpassing, zoals vermoeidheid en slecht slapen. Dit heeft niet alleen effect op het welvinden, maar ook op de productiviteit.
    Daarnaast zijn er ook economische gevolgen voor het werk van landbouwers: dieren moeten zich aanpassen en ook besproeiingsschema’s moeten worden aangepast.
    Inmiddels is gebleken dat 80% van de Europeanen af wil van deze wisseling van tijd. Als zoveel mensen van het verzetten van de klok af willen, kan het onderwerp toch moeilijk als „niet belangrijk” worden beschouwd.
    En – ook gevoelsmatig of spiritueel gezien lijkt het beter om aan te sluiten bij het kosmische ritme van zonsop- en ondergang.

Juist nu goede gelegenheid
Het Europees Parlement besloot in 2019 de zomertijd per 28 maart 2021 af te schaffen. Dit wordt nu uitgesteld. Juist dit jaar met zijn lockdowns en verminderde mobiliteit lijkt uitermate geschikt voor een omschakeling naar standaardtijd.
    Onbegrijpelijk dat dit niet gebeurt. Alleen de klok niet vooruit zetten zou uit oogpunt van volksgezondheid een enorm preventief effect hebben.

Bronnen:
https://www.rivm.nl/nieuws/wintertijd-beter-voor-volksgezondheid-dan-zomertijd
https://nl.wikipedia.org/wiki/Zomertijd

Zie ook eerdere ingezonden brief in Trouw van 11 maart 2021.
Inmiddels staat er op nu.nl een interessant filmpje over de zomertijd: Waarom je een korter lontje kan hebben na het ingaan van de zomertijd.